Πρόγραμμα παθητικής επιτήρησης νοείται, σύμφωνα με την τελευταία ΚΥΑ, η δήλωση όλων των νεκρών ζώων (οικόσιτων και ζώων άγριας πανίδας) για τα οποία υπάρχει η υποψία ότι έχουν προσβληθεί από λύσσα και από τα οποία λαμβάνονται τα κατάλληλα δείγματα για την απομόνωση του ιού.

Επισημαίνουμε ότι η λύσσα αποτελεί μία σοβαρή ζωοανθρωπονόσο, η οποία προσβάλει πολλά είδη θηλαστικών (αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίρους, νυχτερίδες) και σαρκοφάγων ζώων. Ο ιός μεταδίδεται με το σάλιο, έπειτα από δήγμα μολυσμένων ζώων, τη στιγμή που αυτά δαγκώσουν ανθρώπους ή άλλα ζώα. Στον άνθρωπο ο ιός μπορεί ακόμα να μεταδοθεί μέσω λύσεων συνέχειας του δέρματος (εκδορές, μικροτραυματισμοί δέρματος), ύστερα από επαφή με σάλιο προσβεβλημένου ζώου.

Στα σαρκοφάγα η νόσος εμφανίζεται με αλλαγή συμπεριφοράς (φόβος, νευρικότητα, ουρλιαχτά ή ακόμα και αλλόκοτη συμπεριφορά). Σταδιακά το ζώο γίνεται επιθετικό, ενώ είναι χαρακτηριστική η έντονη σιελόρροια στις περισσότερες κλινικές περιπτώσεις. Στις γάτες εμφανίζεται η καταθλιπτική μορφή της νόσου, ενώ στα παραγωγικά ζώα (αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίροι) η παραλυτική μορφή (απομάκρυνση από το κοπάδι, έλλειψη συντονισμού κινήσεων, παράλυση). Τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα προκαλείται αιφνίδια και ταχέως επιδεινούμενη (θανατηφόρος) εγκεφαλίτιδα. Τέλος, σε όλα τα είδη συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου από τη στιγμή που εμφανιστούν τα συμπτώματα σύντομα επέρχεται θάνατος.

Προς αποτροπή εξάπλωσης της νόσου κρίνεται επιτακτική η λήψη σημαντικών μέτρων προφύλαξης της νόσου ως εξής:

• Κάθε πολίτης οφείλει να αναφέρει στις αρμόδιες αρχές (κτηνιατρικές, δασικές και υγειονομικές Υπηρεσίες) κάθε ύποπτο περιστατικό, ασυνήθιστης συμπεριφοράς, είτε περιπτώσεις όπου κάποιο ζώο δαγκώσει άλλο ζώο ή άνθρωπο. Στην τελευταία περίπτωση και εφόσον πρόκειται για θεσπιζόμενο ζώο, εμβολιασμένο ή μη, θα πρέπει να τεθεί σε απομόνωση για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, κάτω από την επίβλεψη κτηνιάτρου, για τυχόν εκδήλωση χαρακτηριστικών συμπτωμάτων. Τέλος εφόσον πρόκειται για αδέσποτο ζώο ακολουθείται η ίδια διαδικασία, αφού προηγουμένως πραγματοποιηθεί σύλληψη αυτού.
• Στην περίπτωση δήγματος (δάγκωμα) ανθρώπου από ζώο συνίσταται η έκπλυση του τραύματος με άφθονο νερό και σαπούνι ή καλύτερα η επάλειψη με διάλυμα ιωδίου ή άλλου αντισηπτικού. Ενώ στη συνέχεια ο πολίτης θα πρέπει να ανατρέξει στο πλησιέστερο νοσοκομείο για αναζήτηση ιατρικής παρακολούθησης.
• Επιτακτική κρίνεται επίσης η μέριμνα εκ μέρους των δημοτικών αρχών για την περισυλλογή και τον εμβολιασμό των αδέσποτων ζώων.
• Σε όλους τους ιδιοκτήτες κατοικίδιων σκύλων και γατών άνω των 3 μηνών, επιβάλλεται ο ετήσιος αντιλυσσικός εμβολιασμός, η σήμανση και η καταγραφή αυτών από ιδιώτες κτηνιάτρους.
• Όσον αφορά ιδιοκτήτες κυνηγετικών ή ποιμενικών σκύλων εκτός από την υποχρέωσή τους να εμβολιάσουν και να καταγράψουν τα ζώα τους ( με τη βοήθεια ιδιωτών κτηνιάτρων) καλούνται σε άμεση συνεργασία με θηροφύλακες ή υπαλλήλους Δασαρχείων σε ενδεχόμενο έλεγχο στα διαβατήρια ή βιβλιάρια υγείας. Εφιστούμε την προσοχή στη διακίνηση κυρίως κυνηγετικών και ποιμενικών σκύλων από γειτονικό έδαφος τρίτης χώρας ( κάθε ζώο θα πρέπει να φέρει ηλεκτρονική σήμανση και να συνοδεύεται από το διαβατήριο του, στο οποίο θα αποδεικνύεται ο αντιλυσσικός εμβολιασμός τουλάχιστον 21 ημέρες πριν την μετακίνησή του). Είναι αξιοσημείωτο ότι κρούσματα της νόσου παρατηρούνται συχνά στις γειτονικές χώρες (Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία ).
• Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η ενημέρωση και η καλή συνεργασία όλων των υπευθύνων (Κτηνιατρικές, Δασικές, Δημοτικές Αρχές, φιλοζωικά σωματεία – σύλλογοι, ιδιώτες κτηνίατροι) αλλά και των απλών πολιτών κυρίως του αγροκτηνοτροφικού πληθυσμού καθώς και η τήρηση των παραπάνω οδηγιών μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα εμφάνισης κρούσματος λύσσας στην περιοχή μας.